Hilaire Vanbiervliet est né à Courtrai (Kortrijk) en Belgique le 29 octobre 1890.
Il suivit des cours du soir à l’Académie Municipale dès l’âge de 14 ans.
Ces professeurs étaient Emmanuel Viérin, Edouard Messeyne et Albert Caullet. Il obtint huit premiers prix, cinq fois la médaille de la ville, ainsi que le grand prix d’honneur de l’Etat pour l’art pictural.
En 1909 et 1910, il gagne deux fois de suite la médaille d’or au Concours National d’Art et de Décoration. Il y était entouré d’Albert Saverijs, Frans Masereel, Jules Boulez, Albert Claeys et Evarist de Buck.
Dès 1909, il suivit d’abord des cours d’art décoratif à l’Académie Royale, puis de modèle vivant et d’art pictural à l’Institut Supérieur de Gand sous la direction de Jan Delvin et Georges Minne et cela jusqu’en 1914, début de la première guerre mondiale.
Obligé à partir pour le front, il se vit contraint d’abandonner sa formation artistique.
La guerre avait profondément troublé et désorienté le jeune artiste ambitieux et en 1918, à l’âge de 28 ans, il décida de retourner à Gand pour quelques mois, afin de se réadapter. Devenu indépendant, il se risqua d’abord dans le courant impressioniste, mais le caractère superficiel du pointillisme ne le contentait plus. Il parla plus tard de cette période comme d’une perte de temps.
Le jeune Vanbiervliet se sentit ensuite fortement attiré par la thématique religieuse. Ce genre le délivra du procédé pointilliste. C’est de cette façon qu’en 1921, il devint membre actif des Pelgrims, un groupe anversois de peintres religieux, avec lequel il exposa régulièrement et récolta beaucoup de succès.
C’est à cette même époque qu’apparurent ses premiers paysages. Il reflètent de manière sensible la Flandre de sa jeunesse, ses habitations misérables et ses paysans déformés par le labeur.
Sa vision et son style personnel attirèrent l’attention sur lui au cours de ses premières expositions.
Sans pour cela se joindre aux expérimentalistes, Vanbiervliet resta fidèle à lui même et créa un genre très personnel , caractérisé dans son contenu par une inspiration sociale placée dans un décor naturel.
L’évolution vers une vue totalement personnelle du paysage flamand n’est pas seulement due à sa propre attitude et sa philosophie, mais est également influencée et inspirée par deux lieux attrayants où il se rendit souvent afin de peindre et de rencontrer ses amis et sa famille : Tiegem et la Normandie.
Il y découvrit une vue panoramique et des horizons infinis qui semblaient s’intégrer dans une atmosphère mouvementée. Il y découvrit également les pentes vertes où les parcelles chatoyantes ondulaient dans une composition abstraite.
Ainsi grandit sa vision du paysage où tous les éléments : les arbres, les parcelles et les maisons se superposent avec une force tout expressionniste.
Les maisons de campagnes : “Maene Min” et Zonneweelde”, sur la crête de Tiegem et propriété des frères Colardijn, étaient les deux postes d’observation d’où il contempla des années durant et ce à raison de cinq fois par semaine, le monde de façon panoramique.
En 1932, Vanbiervliet a eu l’idée de créer une association provinciale d’arts visuels avec ses amis Firmin et Lieven Colardyn; Tous trois formèrent le groupe moderniste des peintres de Courtrai. Ils fondent le West Flemisch Art Group, rebaptisé par la suite le West Flemisch Art Circle.
C’est ainsi qu’il en ressentit l’essence le plus profondément.
Un autre lieu de séjour qui ajouta quelques composantes à cette vision et ces paysages typiques est la si jolie Normandie où dès son mariage en 1919 il passa annuellement plusieurs semaines afin d’explorer la région avec sa toile et son pinceau.
Plus tard, ses maisons et ses arbres devinrent une synthèse de ce qu’il avait fréquemment contemplé et dont il avait joui tant en Flandre qu’en Normandie.
Le climat, les ciels nuageux et la lumière diffuse projetée sur les deux paysages par un soleil voilé, offrent beaucoup de similitudes.
A l’origine, il intégra dans ses compositions des assombrissements afin d’obtenir un résultat acceptable de ce qu’il apercevait, sans pour cela être exubérant.
Les éléments de grande dimension à l’avant plan, sont souvent placés en contre jour. L’attention est alors attirée sur une partie restreinte, le lieu de concentration, qui se trouve derrière ou à côté des éléments dominants.
Chaque toile est imprégnée d’un calme mystique, d’une atmosphère d’intimité floue, d’une poésie mélancolique, une sorte d’expérimentation religieuse de plaisir réprimé en face de cette grandeur, ce miracle imposant de la vie qui chaque jour vient dominer notre petitesse humaine.
Plus tard, vers les années soixante, ces couleurs étouffées évoluèrent lentement vers une lyrique ardente.
Dans chaque paysage, on ressentait la présence d’un soleil éclatant, d’une sorte d’optimisme enthousiaste pour la grandeur que la nature nous offre.
Nous pouvons dédier cela à l’évolution de la mentalité et à la maturité d’âme d’un homme heureux, d’un artiste qui est reconnaissant pour toute la beauté qu’offre la vie.
Nous trouvons également cette même chaleur dans ses paysages de neige, quelque chose de surnaturel qui transperce la réalité et où le petit humain impuissant trouve un refuge sûr.
Vanbiervliet ne peint pas le champ hivernal, ni les tempêtes qui font plier les branches dénudées des arbres; il ne peint pas non plus des personnages souffrants. Il peint au contraires des hivers qui sont doux pour les pauvres humains, ceux qui attirent le plus son attention dans ses oeuvres : des êtres robustes, mais fatigués et usés, à dos courbés, épaules tombantes, dont on dirait qu’ils ont des jambes de bois. Ils se trainent vers d’autres tâches dans leurs lourds sabots.
Leurs visages osseux sont las de vivre et expriment l’indifférences sous des casquettes mal posées.
Les femmes sous leurs longues jupes et leurs lourds châles marchent bossues en trébuchant sous le lourd fardeau d’une vie difficile à vivre.
Il nous montre aussi bien la femme forte qui ne peut pas se permettre de flancher et le paysan qui vit selon le rythme de la terre et des saisons et qui devient un automate subissant son existence douloureuse. Souvent, nous voyons également l’enfant dans un environnement misérable, il est le modèle rapetissé de ces grands êtres, dépendant et adhérant à l’adulte de façon à former un bloc d’unité d’infortune.
Hilaire Vanbiervliet est loin de vouloir se montrer agressif . Il est au contraire très sensible aux visages peinés et veut les montrer aux plus aisés. Il ne condamne rien dans son œuvre et ne demande pas de pitié. Il témoigne d’une époque qui n’est pas loin derrière nous et amène ces images comme matière à réflexion, c’est à partir de ces éléments là que nous découvrons un peintre religieux.
La conviction religieuse, profondément enracinée de Hilaire Vanbiervliet, baigne dans toute son œuvre.
C’est non seulement dans la thématique religieuse pure et biblique, où la figure du Christ joue un grand rôle tout au long de sa carrière, que nous retrouvons cette conviction, mais également dans ses sujets profanes, ses personnages misérables et ses têtes expressionistes.
Il est difficile de ranger Vanbiervliet dans l’une ou l’autre école ou l’un ou l’autre genre; Il est unique dans son style, sa vision et sa diversité.
Une mysticité sensible, un rêve sont suspendus au-dessus de ses paysages et de ses personnages religieux; les personnages et les têtes traduisent le caractère d’un peintre expressionniste tempéré , qui arrive à exprimer de façon directe l’élément typique de l’émotion interne avec force et volume.
Hors de ce monde imaginaire et fantaisiste, le peintre appelle des personnages démoniaques, des cauchemars afin de symboliser des situations dans la société ou des comportements humains et ainsi attirer l’attention. Tout cela reflète sa forte personnalité et son bagage technique étendu, ce qui lui valut l’appréciation de la presse et du public.
Entre le moment où il obtint en tant que débutant, les cinq médailles à l’Académie de Courtrai, ainsi que la période passée à Gand lors de l’obtention de la médaille d’honneur de l’Etat et d’autre part la grande distinction Française reçue pour l’ensemble de son œuvre le dimanche 6 mai 1973 des mains de Marcel Achard, président de la commission, s’était écoulée toute une vie.
En 1956, il fut sélectionné pour l’exposition circulaire “Art Flamand” dans le Congo Belge d’antan.
A côté de nombreuses expositions individuelles partout en Flandre, il fut sélectionné également pour des expositions collectives à Paris, Lille, Arras, Tourcoing, Béthune, Eindhoven et Bad Godesberg.
L’honneur qui lui était dû, lui fut témoigné par la ville de Courtrai en 1970 lors de son 80ème anniversaire. Une exposition fut organisée en hommage au peintre au Fumoir du Théâtre Municipal.
Plusieurs instances publiques exprimèrent au cours des années leur approbation et appréciation en achetant une ou plusieurs de ses toiles. Citons le Musée Provincial d’Art Moderne de Belgique et les villes de Courtrai, Bruges, Harelbeke, Zottegem et Roulers.
Hilaire Vanbiervliet nous a quitté il y a 40 ans le 8 novembre 1981.
Hilaire Vanbiervliet a été très productif pendant toute sa longue vie d’artiste, de nombreux tableaux sont aujourd’hui dispersés, essentiellement en Belgique, mais aussi en France, notamment en Normandie ou réside une partie de sa famille qui a fait rayonner son œuvre.
Il est resté artistiquement actif jusqu’à la toute fin de son existence et fidèle à sa vision créatrice :
” L’art sans profondeur spirituelle est trop matériel pour être l’art véritable ! “
Hilaire Vanbiervliet werd op 29 oktober 1890 geboren in Kortrijk in België.
Vanaf zijn veertiende volgde hij avondlessen aan de Stedelijke Academie.
Deze leraren waren Emmanuel Viérin, Edouard Messeyne en Albert Caullet. Hij won acht eerste prijzen, vijf keer de stadsmedaille en de Grand Prix d’Honneur van de staat voor schilderkunst.
In 1909 en 1910 won hij tweemaal de gouden medaille in de Nationale Competitie voor Kunst en Decoratie. Daar werd hij omringd door Albert Saverijs, Frans Masereel, Jules Boulez, Albert Claeys en Evarist de Buck.
Vanaf 1909 volgde hij eerst cursussen decoratieve kunst aan de Koninklijke Academie, daarna levende model- en schilderkunst aan het Hoger Instituut Gent onder leiding van Jan Delvin en Georges Minne en dat tot 1914, begin van de Eerste Wereldoorlog.
Gedwongen naar het front te vertrekken, moest hij zijn artistieke opleiding opgeven.
De oorlog had de ambitieuze jonge kunstenaar diep gekweld en gedesoriënteerd en in 1918, op 28-jarige leeftijd, besloot hij voor enkele maanden terug te keren naar Gent om zich te herstellen. Nadat hij onafhankelijk was geworden, waagde hij zich eerst aan de impressionistische beweging, maar de oppervlakkigheid van het pointillisme bevredigde hem niet langer. Later noemde hij deze periode tijdverspilling.
De jonge Vanbiervliet voelde zich toen sterk aangetrokken door het religieuze thema. Dit genre verloste hem van het pointillistische proces. Op deze manier werd hij in 1921 actief lid van de Pelgrims, een Antwerpse groep religieuze schilders, met wie hij regelmatig exposeerde en grote successen boekte.
Het was in diezelfde tijd dat zijn eerste landschappen verschenen. Ze weerspiegelen op een gevoelige manier het Vlaanderen van zijn jeugd, zijn ellendige woningen en zijn door arbeid vervormde boeren.
Zijn visie en persoonlijke stijl trokken de aandacht tijdens zijn vroege tentoonstellingen.
Zonder zich aan te sluiten bij de experimentalisten bleef Vanbiervliet trouw aan zichzelf en creëerde hij een heel persoonlijk genre, dat qua inhoud gekenmerkt wordt door een sociale inspiratie in een natuurlijke omgeving.
De evolutie naar een totaal persoonlijke kijk op het Vlaamse landschap is niet alleen te danken aan zijn eigen houding en filosofie, maar wordt ook beïnvloed en geïnspireerd door twee aantrekkelijke plekken waar hij vaak kwam om te schilderen en om zijn vrienden en familie te ontmoeten. familie: Tiegem en Normandië.
Daar ontdekte hij een panoramisch uitzicht en eindeloze horizonten die leken te passen in een bewogen sfeer. Daar ontdekte hij ook de groene hellingen waar de glinsterende plots golfden in een abstracte compositie.
Zo groeit zijn visie op het landschap waar alle elementen: bomen, percelen en huizen met een expressionistische kracht over elkaar heen liggen.
De buitenhuizen: “Maene Min” en Zonneweelde ”, op de Tiegemkam en eigendom van de gebroeders Colardijn, waren de twee observatieposten van waaruit hij jarenlang staarde en dit aan een tarief van vijf keer per week, de wereld op een panoramische manier.
In 1932 kreeg Vanbiervliet het idee om met zijn vrienden Firmin en Lieven Colardyn een provinciale vereniging voor beeldende kunst op te richten; Alle drie vormden ze de modernistische groep schilders uit Kortrijk. Ze richtten de West-Vlaamse Kunstgroep op, later omgedoopt tot West-Vlaamse Kunstkring.
Dit is hoe hij de essentie ervan het diepst voelde.
Een andere verblijfplaats die enkele componenten aan deze visie en deze typische landschappen heeft toegevoegd, is het prachtige Normandië, waar hij sinds zijn huwelijk in 1919 enkele weken per jaar de regio verkent met zijn canvas en zijn penseel.
Later werden zijn huizen en bomen een synthese van wat hij vaak had overwogen en genoten, zowel in Vlaanderen als in Normandië.
Het klimaat, de bewolkte lucht en het diffuse licht dat door een wazige zon op de twee landschappen wordt geprojecteerd, bieden veel overeenkomsten.
Oorspronkelijk verwerkte hij verduistering in zijn composities om tot een acceptabel resultaat te komen van wat hij zag, zonder uitbundig te zijn.
Grote elementen op de voorgrond worden vaak tegen het licht geplaatst. De aandacht wordt dan gevestigd op een klein deel, de plaats van concentratie, dat zich achter of naast de dominante elementen bevindt.
Elk doek is doordrenkt van een mystieke rust, een sfeer van vage intimiteit, een melancholische poëzie, een soort religieus experiment van onderdrukt plezier in het aangezicht van deze grootsheid, dit imposante levenswonder dat elke dag komt. domineren onze menselijke kleinheid.
Later, rond de jaren zestig, evolueerden deze gedempte kleuren langzaam naar vurig lyrisch.
In elk landschap voelden we de aanwezigheid van een felle zon, een soort enthousiast optimisme voor de grootsheid die de natuur ons biedt.
We kunnen dit wijden aan de evolutie van mentaliteit en de volwassenheid van de ziel van een gelukkige man, van een kunstenaar die dankbaar is voor al het moois dat het leven biedt.
Diezelfde warmte vinden we ook in zijn besneeuwde landschappen, iets bovennatuurlijks dat de werkelijkheid doorboort en waar het hulpeloze kleine mensje een veilige haven vindt.
Vanbiervliet schildert niet het winterveld, noch de stormen die de kale takken van bomen buigen; noch schildert hij lijdende figuren. Integendeel, hij schildert winters die mild zijn voor arme mensen, degenen die het meest zijn aandacht trekken in zijn werken: robuuste wezens, maar moe en versleten, met gebogen ruggen, hangende schouders, wiens benen eruit zien alsof ze benen hebben. Van hout. Ze slepen zichzelf met hun zware hoeven naar andere taken.
Hun benige gezichten zijn vermoeid van het leven en drukken onverschilligheid uit onder slecht passende hoeden.
De vrouwen onder hun lange rokken en zware sjaals lopen gebocheld, struikelend onder de zware last van een moeilijk leven.
Het toont ons zowel de sterke vrouw die het zich niet kan veroorloven om op te geven als de boer die leeft volgens het ritme van het land en de seizoenen en die een automaat wordt die haar pijnlijke bestaan ondergaat. Vaak zien we het kind ook in een ellendige omgeving, hij is het gekrompen model van deze grote wezens, afhankelijk van en vasthoudend aan de volwassene op zo’n manier dat het een unitair blok van ongeluk vormt.
Hilaire Vanbiervliet wil verre van agressief zijn. Integendeel, hij is erg gevoelig voor gekwelde gezichten en wil ze laten zien aan de welgestelden. Hij veroordeelt niets in zijn werk en vraagt niet om genade. Het getuigt van een tijdperk dat niet ver achter ons ligt en brengt deze beelden als stof tot nadenken, uit deze elementen ontdekken we een religieuze schilder.
De diepgewortelde religieuze overtuiging van Hilaire Vanbiervliet dringt door in al zijn werk.
Het is niet alleen in het zuivere en bijbelse religieuze thema, waar de figuur van Christus een grote rol speelt gedurende zijn hele carrière, dat we deze overtuiging terugvinden, maar ook in zijn profane onderwerpen, zijn ellendige karakters en zijn expressionistische hoofden.
Het is moeilijk om Vanbiervliet in de ene of de andere school te plaatsen; Het is uniek in zijn stijl, visie en diversiteit.
Een gevoelige mysticiteit, een droom hangt boven zijn landschappen en zijn religieuze figuren; de figuren en de koppen weerspiegelen het karakter van een gematigde expressionistische schilder, die het typische element van interne emotie direct met kracht en volume weet uit te drukken.
Buiten deze denkbeeldige en grillige wereld roept de schilder demonische karakters, nachtmerries op om situaties in de samenleving of menselijk gedrag te symboliseren en zo de aandacht te trekken. Dit alles weerspiegelt zijn sterke persoonlijkheid en uitgebreide technische achtergrond, waardoor hij waardering kreeg van de pers en het publiek.
Tussen het moment dat hij als beginner de vijf medailles behaalde aan de Academie van Kortrijk, alsook de periode doorgebracht in Gent bij het behalen van de eremedaille van de Staat en anderzijds de grote De Franse onderscheiding die hij op zondag 6 mei 1973 ontving voor zijn oeuvre van Marcel Achard, voorzitter van de commissie, was een leven lang verstreken.
In 1956 werd hij geselecteerd voor de circulaire tentoonstelling “Art Flamand” in Belgisch Congo van weleer.
Naast tal van individuele tentoonstellingen door heel Vlaanderen, werd hij ook geselecteerd voor groepstentoonstellingen in Parijs, Lille, Arras, Tourcoing, Béthune, Eindhoven en Bad Godesberg.
De eer die hem toekomt, werd hem in 1970 op zijn 80ste verjaardag betoond door de stad Kortrijk. Ter ere van de schilder werd een tentoonstelling georganiseerd in het Fumoir van de Stadsschouwburg.
Diverse overheidsinstanties hebben in de loop der jaren hun goedkeuring en waardering uitgesproken door de aankoop van een of meer van zijn schilderijen. Dit zijn onder meer het Belgisch Provinciaal Museum voor Moderne Kunst en de steden Kortrijk, Brugge, Harelbeke, Zottegem en Roeselare.
Hilaire Vanbiervliet stierf 40 jaar geleden op 8 november 1981.
Hilaire Vanbiervliet was gedurende zijn lange leven als kunstenaar zeer productief, veel schilderijen zijn nu verspreid, voornamelijk in België, maar ook in Frankrijk, vooral in Normandië, waar een deel van zijn familie woont die zijn werk hebben laten schitteren.
Hij bleef artistiek actief tot het einde van zijn leven en trouw aan zijn creatieve visie:
“Kunst zonder spirituele diepgang is te materieel om echte kunst te zijn! “